Właściwości zdrowotne czeremchy zwyczajnej są znane od dawnych czasów. Jednak dziś w Polsce nieczęsto się o niej mówi – najczęściej to drzewo można spotkać jako roślinę ozdobną. Niewiele osób pamięta o tym, że jej owoce są jadalne. Jak wygląda czeremcha zwyczajna i dlaczego warto ją jeść? Sprawdź, co warto o niej wiedzieć!
Czeremcha zwyczajna – co to jest za drzewo?
Czeremcha zwyczajna to gatunek rośliny, która naturalnie występuje w całej Europie, Azji Mniejszej i na zachodniej Syberii. Jej pierwotna, polska nazwa to trzemcha, jednak nazwa ta uległa zmianie przez wpływy języka ukraińskiego. Stanowi ważną część ekosystemu. Żywią się nią m.in. różne larwy, ptaki (wilgi, kowaliki, zaganiacze) i ssaki, takie jak kuny, norniki i niedźwiedzie. To roślina pospolita, nieuznawana za zagrożoną (kategoria LC).
Jak wygląda czeremcha zwyczajna?
Ta roślina może mieć pokrój drzewa lub krzewu. Może dorastać do 15 m wysokości. Jego korona jest szeroka, jajowata, ze zwisającymi gałęziami. Często rozrasta się i tworzy wiele pni. Ma ciemnobrązową korę, która w niektórych przypadkach może wydawać się wręcz czarna. Posiada jasnozielone liście o eliptycznym kształcie, wydłużone, skórzaste i połyskujące. Kwiaty czeremchy są białe i intensywnie pachną. Samo drzewo wydziela duże ilości bakteriobójczych składników. Z tego powodu może wydzielać zapach odbierany jako nieprzyjemny.
Jak wyglądają owoce czeremchy?
Owoce czeremchy to niewielkie jagody. Są okrągłe i błyszczące. Mają ok. 8 mm średnicy i przypominają rozmiarem groch. Wewnątrz posiadają pestki. Mają czerwonawy, lub niemal czarny, granatowy kolor – zależnie od stopnia dojrzałości.
Czy czeremcha zwyczajna jest jadalna?
Jak najbardziej tak! To roślina, której owoce są jadalne. Mają jednak nieco gorzkawy smak, dlatego też zwykle wykorzystuje się je do przygotowywania dżemów, czy konfitur, jako nadzienie do pierogów czy jako dodatek do nalewek. Co jednak ważne, jej pestki nie są jadalne – należy je usunąć przed spożyciem.
Czeremcha w medycynie ludowe
Czeremcha była uznawana za roślinę leczniczą w medycynie ludowej. Jej liście mają właściwości bakteriobójcze i odkażające, mogą również działać toksycznie na owady. Dawniej kora pozyskiwana z młodych pędów była użytkowana jako środek moczopędny i przeciwreumatyczny.
We współczesnej medycynie również czasem wykorzystuje się tę właśnie roślinę. Ekstrakty z kory można czasem znaleźć w syropach na kaszel. Czasem jej składniki pojawiają się w lekach uspokajających.
Czy owoce czeremchy zwyczajnej są zdrowe?
Owoce czeremchy są stosunkowo niskokaloryczne – mają zaledwie ok. 50 kcal na 100 g produktu. Zawierają one niewielkie ilości takich witamin jak witamina A i C. Mają działanie antyoksydacyjne i mogą wspomagać układ trawienny. Mogą być więc dobrym uzupełnieniem diety, jednak należy spożywać je w umiarkowanej ilości. Przez gorzki smak zwykle są podawane w formie przetworów, w których składzie znajduje się cukier, którego należy wprowadzać do diety z umiarem.
Czeremcha w ogrodzie – jaką glebę i stanowisko wybrać?
Czeremcha dobrze rośnie na wilgotnych i żyznych glebach. Podłoże powinno być mokre, ale przepuszczalne, nietworzące zastojów wody. Najlepiej rośnie na lekko kwaśnych glebach o pH 6,0-7,0.
Idealne stanowisko dla tej rośliny będzie słoneczne lub półsłoneczne. W takim miejscu kwitnie ona i owocuje naprawdę obficie, co pozwoli Ci na stworzenie pysznych przetworów na zimę.
Jak posadzić czeremchę w ogrodzie?
Zacznij od sprawdzenia stanu i pH gleby. Jeśli miejsce będzie odpowiadać potrzebom czeremchy, za pomocą szpadla wykop dół dołek. Powinien być dwukrotnie głębszy i szerszy niż system korzeniowy posiadanej przez Ciebie sadzonki. Zadbaj o to, aby w trakcie sadzenia jej korzenie były luźne, dobrze rozłożone. Posadź roślinę na takiej samej głębokości, na jakiej rosła wcześniej.
Delikatnie zasyp dołek, dbając o to, by gleba była lekko ubita. Nie rób tego zbyt mocno – ziemia powinna zapewnić roślinie stabilność, ale lepiej, by nie utraciła napowietrzenia. Następnie obficie podlej swoje nowe drzewko. Rośliny sadź w okresie bezlistnym: późną jesienią lub wczesną wiosną.
Sprawdź narzędzia ogrodowe, które pozwolą Ci odpowiednio zadbać o Twoje rośliny.
Jak dbać o czeremchę w ogrodzie?
Czeremcha to roślina, którą należy regularnie podlewać, zwłaszcza w pierwszych latach od posadzenia, kiedy jej system korzeniowy nie jest zbyt rozbudowany. Warto również od czasu do czasu użyć nawozu. Jeśli gleba jest żyzna, wystarczy zrobić to raz do roku.
To roślina dość odporna na choroby i szkodniki. Może się jednak zdarzyć, że zostanie zaatakowana przez mszyce lub przędziorki. Wówczas użyj ekologicznych środków, które pomogą Ci się ich pozbyć.
Gdzie można spotkać czeremchę?
Czeremcha to rodzimy, polski gatunek, dlatego czasem można spotkać ją w lesie. Zdarza się, że rośnie również w okolicy jezior, stawów i rzek. Przez ludzi jest najczęściej używana jako roślina ozdobna, co oznacza, że można ją spotkać np. w parkach, lub posadzoną przy ulicach. Drzewo to wspaniale urozmaica okoliczny ekosystem, przyciągając owady oraz różnorodne zwierzęta, które żywią się jej owocami i nie tylko.