Wypalanie patelni stalowej – po co to robić i jak zrobić to poprawnie?

Wypalanie patelni stalowej jest polecane przez wiele osób. Po co to jednak robić i jak zrobić to poprawnie? Dowiedz się, czy możesz do tego zadania użyć piekarnika. Kiedy należy wykonać to zadanie?

Patelnia stalowa – czyli jaka?

Określenie „patelnia stalowa” może być mylące, bo tak naprawdę obejmuje dwa typy patelni o różnych właściwościach: patelnię ze stali węglowej oraz patelnię ze stali nierdzewnej. Najczęściej wybierany jest ten drugi typ. Stal nierdzewna, zwykle 18/10 (zawiera 18% chromu oraz 10% niklu), jest gładka i odporna na korozje. Przed użyciem patelnie tego typu warto odpowiednio przygotować, ale nie wypada się jej, ponieważ na jej powierzchni nie stworzy się ochronna patyna.

Patelnia ze stali węglowej, w Polsce nazywana też czasem patelnią cygańską, jest wykonana ze stali z wysoką zawartością żelaza. Jej powierzchnia często jest chropowata, naturalnie porowata i podatna na korozje. Dlatego też w jej przypadku warto zastosować wypalanie.

Co daje wypalanie patelni ze stali węglowej?

Wypalanie patelni ze stali węglowej pozwala na stworzenie na jej powierzchni cienkiej, twardej warstwy polimeryzowanego oleju. Dzięki temu z czasem patelnia może zyskać właściwości nieprzywierające, a co ważniejsze – zmniejsza się ryzyko powstania na jej rdzy. W trakcie wypalania, gdy tłuszcz osiąga temperaturę dymienia, trwale wiąże się z metalem. Dlatego też często uważa się, że patelnie żeliwne lub ze stali węglowej z czasem stają się coraz trwalsze i lepsze.

Wypalanie patelni stalowej – co przygotować?

Nim zaczniesz proces wypalania patelni stalowej, warto przygotować wszystko, co przyda Ci się w trakcie. Lista nie jest jednak długa! Poza patelnią pod ręką warto mieć:

olej o wysokim punkcie dymienia, np. rzepakowy rafinowany, słonecznikowy rafinowany,
miękkie ręczniki papierowe lub niestrzępiącą się ściereczkę,
delikatny detergent oraz gąbkę,
opcjonalnie: sól gruboziarnistą.

Przydać może Ci się również dostęp do piekarnika (najwygodniej) lub też kuchenka (gazowa, indukcyjna, elektryczna itd.).

Jak przygotować patelnię stalową do wypalenia?

Zacznij od dokładnego oczyszczenia patelni. Zrób to, używając łagodnego detergentu oraz gąbki. Następnie wysusz ją, np. za pomocą ręcznika papierowego i przez chwilę podgrzewaj ją na kuchence, aby woda w całości wyparowała. Stal węglowa źle znosi wilgoć.

Następnie sięgnij po olej. Kilka kropel wylej na powierzchnię patelni i rozprowadź ją dokładnie za pomocą ściereczki lub ręcznika papierowego. Zrób to na całej powierzchni naczynia, także na bokach i od spodu. Warstwa powinna być naprawdę cienka! Zbyt duża ilość oleju sprawi, że patelnia będzie się kleić, a powłoka nie zostanie utworzona.

Wypalanie patelni stalowej w piekarniku

Gdy patelnia będzie już przygotowania, rozgrzej piekarnik do ok. 200–250°C. Możesz ustawić go na funkcję termoobiegu, dzięki czemu urządzenie rozgrzeje się równomiernie. Patelnię włóż do piekarnika do góry dnem, a pod nią podłuż blachę lub folię aluminiową, aby to na tę powierzchnię skapywał olej – jeśli miałoby to miejsce. Pozostaw patelnię w piekarniku na ok. 50-60 minut. Następnie pozwól patelni całkowicie ostygnąć.

Jeśli posiadasz piekarnik gazowy ustaw patelnię tak, by nie miała ona kontaktu z płomieniem. Pamiętaj też, aby nie wkładać do urządzenia modeli z drewnianą rączką lub taką z tworzywa sztucznego.

Jeśli chcesz stworzyć grubszą warstwę ochronną, powtórz cały proces 2-3 razy. Wypalanie w piekarniku jest najbardziej zalecane, ponieważ dzięki temu na patelni tworzy się równomierna powłoka.

Wypalanie stalowej patelni na kuchence

Wypalanie patelni możesz też przeprowadzić na dowolnej kuchence. Wówczas przygotuj naczynie według wcześniejszej instrukcji i włącz grzanie na średniej mocy. Podgrzewaj naczynie, aż zacznie delikatnie dymić. Wówczas zmniejsz moc kuchenki. Powierzchnia patelni powinna stopniowo ciemnieć, co oznacza, że pojawia się na niej warstwa ochronna. Zaczekaj kolejne kilka minut, po czym zdejmij ją z palnika i odstaw do całkowitego wystudzenia. Proces możesz powtórzyć kilkukrotnie, tak samo jak w przypadku podgrzewania w piekarniku.

Wypalanie patelni solą – o co chodzi?

W Polsce często zaleca się wypalanie patelni stalowej solą. To popularna metoda, która pozwala na wstępne przygotowanie naczynia do właściwego sezonowania. Sól nie tworzy patyny, ale przygotowuje powierzchnię tak, by późniejsze wypalanie było skuteczniejsze i bardziej równomierne.

Aby to zrobić, na dnie suchej patelni umieść sól gruboziarnistą, tak aby przykrywała całą powierzchnię. Naczynie podgrzewaj na kuchence przez kolejne kilkanaście minut. Dzięki temu sól nagrzeje się, „wyciągnie” z patelni wilgoć i zabrudzenia oraz fabryczne pozostałości.

Czy wypalanie patelni trzeba powtarzać?

Tak, wypalanie patelni zdecydowanie warto powtarzać, chociaż częstotliwość tego zadania będzie zależeć od wielu czynników. Wpływ będzie mieć np. to, jak często używasz patelni i sposób, w jaki jest ona myta. Przede wszystkim należy to powtórzyć po tym, jak naczynie było intensywnie czyszczone, np. za pomocą tzw. druciaka, a także, gdy zauważysz, że przygotowywane jedzenie zaczyna mocniej przywierać do powierzchni naczynia. Zrób to też po długim moczeniu patelni, po myciu jej w zmywarce, czy po prostu: zapobiegawczo, gdy chcesz zwiększyć warstwę patyny.

Wypalanie patelni stalowej – prostsze, niż się wydaje!

Wypalanie patelni stalowej może brzmieć nieco strasznie, zwłaszcza gdy nie masz w tym temacie wprawy. Jednakże tak naprawdę nie jest to nic trudnego. Mamy nadzieję, że z naszymi poradami okaże się, ze nie stanowi to dla Ciebie żadnego problemu!