Jak dbać o patelnię żeliwną?

Czy wiesz, jak dbać o patelnię żeliwną, aby na dłużej zachowała swoje właściwości? Sprawdź, jak powinno wyglądać jej pierwsze użycie. Na czym polega jej sezonowanie i o co chodzi z wypalaniem jej solą?

Patelnia żeliwna – co warto o niej wiedzieć?

Patelnia żeliwna to naczynie doceniane nie tylko przez profesjonalnych kucharzy, ale również miłośników gotowania, którzy cenią sobie różnorodność technik oraz przygotowywanie zdrowych posiłków. Taka patelnia charakteryzuje się stosunkowo wysoką wagą, jednak za to jest bardzo trwała i równomiernie się rozgrzewa. Większość modeli nadaje się do użytkowania zarówno na kuchence gazowej jak i indukcyjnej, w piekarniku, czy nawet nad ogniskiem. Jest więc wszechstronna i sprawdzi się do przygotowania wielu dań.

Warto jednak wiedzieć, że żeliwo ulega korozji. Dlatego też wymaga ona specjalnego traktowania, w tym sezonowania przed pierwszym użyciem. Nieco łatwiejsza w pielęgnacji jest patelnia żeliwna emaliowana.

Patelnia żeliwna z emalią czy bez?

Gdy wybierasz żeliwną patelnię warto zwrócić uwagę na to, czy posiada ona powłokę emaliowaną, czy nie. Obywa warianty mają swoje wady i zalety, dlatego w czasie zakupu warto zastanowić się, który będzie lepiej sprawdzać się w Twojej kuchni.

Co do zasady, patelnia żeliwna pokryta emalią jest łatwiejsza w codziennej pielęgnacji. Głaska, szklista powłoka jest bezpieczna dla ludzkiego zdrowia i chroni żeliwo przed korozją. Ponadto zapewnia pewne właściwości nieprzywierające, choć nie tak duże, jak np. powłoki ceramiczne czy zawierające PTFE. Nie wymaga ona sezonowania czy wypalania i nie reaguje z kwaśnymi potrawami. Jednakże jeśli emalia się ukruszy, naczynie może szybko zacząć w tym miejscu rdzewieć.

Patelnia, która jest w całości żeliwna wymaga więcej uwagi, ale jeśli odpowiednio ją pielęgnujesz, łatwiej jest zapobiec korozji, niż w przypadku naczynia z ukruszoną emalia. To sprawia, że może być trwalsza. Ponadto smaży w unikatowy sposób, którego nie da się osiągnąć na innego rodzaju patelniach. Ważne jest jednak to, że należy ją sezonować, dzięki czemu pojawi się na niej powłoka zapobiegająca przywieraniu. Mówi się, że im starsza jest patelnia żeliwna, tym staje się trwalsza.

Patelnia żeliwna: pierwsze użycie

Przy pierwszym użyciu należy odpowiednio ją do tego przygotować. Sezonowanie patelni żeliwnej jest niezwykle ważnym procesem i nie należy go pomijać nawet jeśli producent podaje, że jest już ona wstępnie przygotowana. To podwyższy jej trwałość. Jednakże pierwszym krokiem jest zawsze dokładnie jej umycie za pomocą letniej wody oraz łagodnego detergentu, a następnie naprawdę dokładne osuszenie jej. Możesz ją w tym celu podgrzać na kuchence, aby cała wilgoć wyparowała.

Wypalanie patelni żeliwnej – jak to zrobić?

Wypalanie patelni żeliwnej pozwala na stworzenie naturalnej powłoki ochronnej na powierzchni naczynia. Stworzona patyna sprawia, że naczynie nie rdzewieje, a potrawy w mniejszym stopniu przywierają do jej powierzchni.

Po umyciu patelni posmaruj jej wnętrze i ranty cienką warstwą tłuszczu roślinnego o wysokiej temperaturze dymienia, np. olej słonecznikowy, rzepakowy lub z pestek winogron. Rozgrzej piekarnik do 230–250°C. Patelnię włóż do środka dnem do góry, a spód blachy wyłóż folią aluminiową. Patelnię wypalaj przez 60 minut, a następnie wyłącz piekarnik i zaczekaj, aż naczynie całkowicie wystygnie.

Dla lepszego efektu proces ten możesz powtórzyć 2-3 razy.

Wypalanie patelni żeliwnej solą – jak i po co?

Wypalanie patelni żeliwnej solą jest metodą, którą wykorzystuje się czasem, aby przygotować naczynie do sezonowania w piekarniku. Ma to na celu oczyszczenie jej powierzchni z resztek tłuszczu, wilgoci i przypaleń. Warto do zastosować, jeśli np. naczynie nie było przez długi czas używane.

Jak to zrobić? Na suchą, czystą patelnię wysyp grubą warstwę (0,5 cm-1 cm) soli kamiennej lub morskiej. Patelnie zacznij rozgrzewać na średniej mocy palnika, lub włóż ją do piekarnika rozgrzanego do 180°C. Podgrzewaj sól przez 15-20 minut aż lekko ściemnieje. Możesz w tym czasie lekko potrząsać patelnią, jeśli robisz to na kuchence. Po zakończeniu procesu wypalania wysyp sól i przetrzyj powierzchnię papierowym ręcznikiem. Na koniec możesz wypalić patelnię według wcześniej opisanej metody, lub przynajmniej pokryć ją cienką warstwą oleju i lekko ją podgrzać.

Sezonowanie patelni żeliwnej – czy trzeba to powtarzać?

Sezonowanie patelni żeliwnej warto raz na jakiś czas powtarzać. Gdy zauważysz, że naczynie zaczyna wyglądać gorzej, a potrawy coraz mocniej przywierają do jej powierzchni warto powtórzyć cały proces. Częstotliwość sezonowanie zależy od tego, jak często używasz patelni, chociaż np. jeśli nie była używana przez długi czas lub przypadkiem została umyta w zmywarce zdecydowanie warto zrobić to ponownie.

Patelnia żeliwna – jak dbać na co dzień?

Codzienna pielęgnacja patelni żeliwnej wymaga odrobiny uwagi z Twojej strony przy każdym użyciu. Przede wszystkim pamiętaj, aby myć ją ręcznie zaraz po wystygnięciu i nie zostawiać jej w wodzie na dłużej. Jeśli została przypalona lub szczególnie mocno zabrudzona możesz użyć gruboziarnistej soli, lub metalowego czyścika. Po umyciu dokładnie osusz patelnię, np. lekko ją podgrzewając. Możesz też pokryć ją bardzo cienką warstwą oleju.

Naczynie należy przechowywać w miejscu suchym. Pamiętaj, że kontakt z wilgocią może naprawdę szybko doprowadzić do korodowania materiału.

Co zrobić, gdy na patelni żeliwnej pojawi się rdza?

Czasem mimo odpowiedniej pielęgnacji na patelni żeliwnej i tak pojawi się rdza. Nie oznacza to jednak, że musisz ją od razu wyrzucić. Jeśli nalot jest świeży można go bez problemu usunąć za pomocą druciaka lub papieru ściernego. Następnie naczynie należy poddać sezonowaniu. Pamiętaj, aby nie przygotowywać potraw na zardzewiałej patelni!

Jeśli rdza weszła już głębiej w strukturę naczynia i zaczyna się sama kruszyć oznacza to, że mogła już naruszyć konstrukcję patelni. Wówczas lepszym wyjściem faktycznie może być wymiana jej na nową.

Jak dbać o emaliowaną patelnię żeliwną?

Emaliowana patelnia żeliwna powinna być myta ręcznie, choć w tym przypadku warto sprawdzić zalecenia producenta. Niektóre modele można również myć w zmywarce. Pamiętaj, aby uważać na jej przechowywanie czy przenoszenie. Naczynie, które spadnie lub obije się o inne produkty może stracić część emalii, a tym samym: w przyszłości zacząć rdzewieć.

Czy wiesz już, jak zadbać o swoją patelnię żeliwną?

Patelnia żeliwna to wdzięczne naczynie, z którego korzystanie może dać Ci dużo satysfakcji. Pamiętaj jednak, aby odpowiednio o nią dbać. Wówczas będzie służyć przez długie lata w nienagannym stanie!