Masło jest jednym z najbardziej znanych i powszechnych tłuszczy używanych przez człowieka na całym świecie. Jego historia sięga wielu wieków co przyczyniło się do powstania wokół niego wielu mitów i kontrowersji. Czy masło jest zdrowe? Co zawiera? Czy masło naprawdę podnosi cholesterol? Masło czy margaryna? Przyjrzyjmy mu się uważnie – bierzemy masło pod lupę!
Masło – fakty i mity
Na początek warto uporać się z mitami, które przez dziesiątki lat narastały wokół masła. Jedni twierdzą, że masło jest zdrowe, inni wręcz przeciwnie. Jednym z podstawowych źródeł kontrowersji wokół masła jest jego zawartość tłuszczu nasyconego, który przez wiele lat uważany był za bardzo szkodliwy dla ludzkiego organizmu.
Dzisiaj opinia specjalistów w tej dziedzinie uległa nieco zmianie. Na podstawie wielu lat badań eksperci twierdzą, że samo spożywanie tłuszczów nasyconych nie ma, aż tak wielkiego wpływu na zdrowie, ale jest jednym z czynników, które w połączeniu ze złymi nawykami i nieprawidłową dietą mogą skutkować problemami z sercem i zawyżonym poziomem cholesterolu we krwi. To umiarkowane spożycie tłuszczów nasyconych, dieta bogata w ryby, orzechy i tłuszcze roślinne, dbanie o równowagę organizmu są kluczem do sukcesu. Wniosek jest zatem jeden: masło jest zdrowe jeśli jest elementem pełnowartościowej i bogatej w inne składniki diety.
Co zawiera masło?
Masło należy do produktów pochodzenia zwierzęcego, a otrzymywane jest z mleka krowiego, koziego lub owczego. Jego skład jest bardzo prosty – głównym składnikiem jest tłuszcz mleczny oraz woda, która stanowi ok. 15% masy. Nie znaczy to oczywiście, ze nie ma w nim witamin i minerałów. Masło jest źródłem witamin A, D, E i K, a także minerałów takich jak fosfor, wapń czy sód. W maśle obecne jest również białko mleka.
Jak powstaje masło?
Masło powstaje w wyniku procesu oddzielania tłuszczu od mleka. Tradycyjne masło powstaje oczywiście w nieco inny sposób niż przemysłowe, jednak bazą każdego masła jest mleko. W wyniku wspomnianego oddzielenia tłuszczu powstaje śmietana, która pod wpływem ubijania powoduje zagęszczenie tłuszczu w jednolitej masie i oddzielenie się płynu – serwatki. W efekcie ubijania powstają więc dwa produkty: masło i serwatka.
Przygotowanie masła w domu nie jest szczególnie trudne. Wystarczy przygotować 100 ml śmietany kremówki o zawartości 30% tłuszczu. Najlepiej użyć do tego świeżej i niesłodzonej śmietany. Możesz wykorzystać gotowy produkt ze sklepu, albo poszukać śmietany u lokalnego rolnika.
Śmietanę w temperaturze pokojowej wlej do dużej miski i za pomocą miksera zacznij ubijać. Możesz wykorzystać do tego również specjalne naczynie do ucierania masła. Ubijaj lub ucieraj śmietanę tak długo, aż będziesz w stanie dostrzec oddzielające się kawałki masła od płynu (serwatki). Gdy masło zacznie zbijać się w jedną bryłę, wyjmij je używając łyżki cedzakowej SOLID i ułóż w salaterce tak, aby móc jeszcze wycisnąć nadmiar pozostałego płynu. Możesz do tego użyć również gazy.
Gdy masło jest suche uformuj z niego kulę lub inny kształt.
W dawnych gospodarstwach świeżo utarte masło zdobiło się na powierzchni rozmaitymi kształtami delikatnie naciętymi małym nożykiem kuchennym.
Masło klarowane – jak powstaje i czy jest zdrowsze?
Sama technika powstawania masła klarowanego jest bardzo prosta. W miarę podgrzewania masła i rosnącej temperatury masło się rozpuszcza doprowadzając do wyparowania wody i wyeliminowania białka oraz kazeiny. Proces ten jeszcze mocniej koncentruje tłuszcz. Masło dzięki procesowi klarowania ma dłuższy termin ważności i może być dłużej przechowywane w temperaturze pokojowej. Ma również intensywniejszy kolor i aromat.
Dlaczego masło klarowane jest zdrowsze? W wyniku klarowania eliminowane białko oraz kazeina powodują, że masło jest odpowiednie dla osób z nietolerancją laktozy lub alergią na białko mleka krowiego. Ponadto masło klarowane ma wyższy punkt dymienia, co oznacza, że zdecydowanie lepiej niż tradycyjne masło nadaje się do smażenia i gotowania. Jednak warto zwrócić uwagę, że ani margaryna, ani masło nie nadają się do smażenia w zbyt wysokich temperaturach. Oba produkty szybko spalają się wytwarzając szkodliwe substancje i mało przyjemne zapachy. Jednak podobnie jak w przypadku zwykłego masła należy zwrócić uwagę na ilość spożycia oraz ogólną dietę. Zarówno tradycyjne masło jak i klarowane posiada dużą ilość kalorii i należy stosować je z umiarem.
W jaki sposób klarować masło? Wystarczy tradycyjne masło umieścić w małym rondelku SIMPLE i bardzo powoli podgrzewać. Na maśle zaczną pojawiać się kropelki skraplającej się wody oraz pianka, która należy delikatnie usunąć za pomocą silikonowej szpatułki NATUR. Masło dalej delikatnie podgrzewaj, aż na dnie zobaczyć będzie można osad z elementami wyeliminowanego białka. Gdy masło zacznie osiągać bardziej nasycony, charakterystyczny kolor wystarczy przelać je pozostawiając osad na dnie do pojemnika SMART i zostawić do ostygnięcia.
Masło czy margaryna – oto jest pytanie
Co zdrowsze, masło czy margaryna? Jak się spodziewasz nie ma na to jednej poprawnej odpowiedzi, bo wszystko zależy od indywidualnych czynników, stylu życia i stanu zdrowia.
Przede wszystkim warto uświadomić sobie różnice między tymi produktami. Zarówno masło jak i margaryna mają wady i zalety.
Gdy masło produkowane jest z mleka zwierzęcego, margaryna powstaje z tłuszczy roślinnych jak olej rzepakowy, palmowy, słonecznikowy czy sojowy. Margaryna posiada wyższy punkt dymienia co sprawia, że lepiej niż masło nadawać się będzie do smażenia i gotowania w wyższych temperaturach. Masło w przeciwieństwie do margaryny zawiera cholesterol. Podczas gdy skład masła jest dość prosty, margaryny zawierać mogą dodatkowe nieprzyjazne trans-tłuszcze, które są szkodliwe dla zdrowia. Warto zatem za każdym razem sprawdzić skład i zawartość margaryny, które podawane są przez producenta na opakowaniu.
Ostateczny wybór zależy jednak wyłącznie od Twoich preferencji. Można również używać ich zamiennie jako element urozmaiconej diety.
Jak przechowywać masło?
Masło, podobnie jak inne produkty spożywcze należy przechowywać w odpowiedni sposób. Przechowywane w lodówce masło może być przydatne do użycia nawet przez okres dwóch miesięcy. Jeżeli korzystasz z marketowych produktów najlepiej przełożyć je z foliowego opakowania do szklanego pojemnika SMART uprzednio upewniając się jaka jest data ważności zalecana przez producenta. Jak rozpoznać, że masło się zepsuło? Taki produkt nieco swoją konsystencje i zapach, więc z łatwością można ocenić jego stan.
Przechowywane w odpowiednich warunkach masło może również stać w temperaturze pokojowej. Pragnąc miękkiego masła lepiej wybrać masło z dodatkiem soli, które będzie bardziej odporne na wyższą temperaturę. Unikaj ekspozycji na słońce oraz światło, ponieważ może to skrócić jego długość przydatności do spożycia.
Jeśli podejrzewasz, że nie uda Ci się wykorzystać masła przed upływem terminu ważności doskonałym sposobem jest zamrożenie go. Jak zamrozić masło? Wystarczy umieścić masło w odpowiednim opakowaniu w zamrażarce. W szklanym pojemniku SMART masło w zamrażarce przechowywane może być nawet do 9 miesięcy.
Zamienniki masła
Istnieją oczywiście różne zamienniki masła. Najczęściej są to zamienniki dla osób, które szukają rozwiązań na masło bez tłuszczu, masło bez laktozy czy masło bez mleka.
Na ratunek przychodzą rozmaite owoce i warzywa, z których pozyskać możemy rozmaite pasty i przeciery. Polecamy przepis na masło z awokado. Wystarczy jedno dojrzałe awokado, aby sprawnie i szybko przygotować zdrową pastę. Obierz awokado, polej odrobiną świeżej cytryny lub limonki i dopraw solą i pieprzem do smaku. Masło z awokado jest bogate w tłuszcze nienasycone, minerały, błonnik i witaminy i doskonale sprawdzi się jako dodatek do sałatek czy pyszne smarowidło do domowego chleba.
Innym popularnym zamiennikiem tradycyjnego masła jest masło orzechowe. Jest to popularny dodatek do wielu dań. Najczęściej wykonuje się je z prażonych orzeszków ziemnych (arachidowych) poprzez rozgniecenie na jednolitą masę. Orzeszki ziemne z powodzeniem można również zastąpić innymi np. orzechami laskowymi czy pistacjami. Jest to prawdziwe bogactwo składników odżywczych.
Dlaczego masło orzechowe jest zdrowe?
Masło orzechowe jest bogate w tłuszcze nienasycone, białko oraz minerały i witaminy. Jest też źródłem antyoksydantów tak cennych dla dobrostanu organizmu. W latach 30. XX wieku w Ameryce masło orzechowe stało się popularną alternatywą dla tradycyjnego masła, ale jego początki sięgają już starożytności.
Masło orzechowe może przyczynić się do obniżenia poziomu cholesterolu, a wszystko to dzięki zawartości tłuszczów nienasyconych. Jest również bogate w białko, a także wspomagający trawienie błonnik. Dostarcza do organizmu witaminy i minerały takie jak fosfor czy kwas foliowy. Warto jednak pamiętać, że masło orzechowe dostarcza organizmowi wielu kalorii. Jest więc świetnym źródłem energii.
Masło orzechowe bez cukru
Jeśli to możliwie wybieraj masło orzechowe, które nie zawiera cukru, ani soli. Masło orzechowe należy do produktów wysokokalorycznych, do tego intensywny smak nie wymaga już dodatku.
Takie masło orzechowe sprawdzi się również dla cukrzyków. Masło orzechowe można z powodzeniem przygotować również w domu, dbając o jego skład oraz jakość wykorzystanych surowców.
Masło, zarówno tradycyjne jak i jego zamienniki, jest podstawą w niemalże każdej kuchni świata. Są tacy, którzy nie wyobrażają sobie bez niego gotowania oraz jedzenia.
Masło jest ważnym elementem i używanie go z umiarem może uatrakcyjniać potrawy, dodać im głębi smaku, a także mieć dobroczynny wpływ na nasz organizm. Masło? Na zdrowie!
